Acanthocarpus
 Acanthocarpus canaliculatus | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
|---|---|---|---|
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | liliopodobne (≡ jednoliścienne) | ||
| Rząd | szparagowce | ||
| Rodzina | szparagowate | ||
| Rodzaj | Acanthocarpus | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Acanthocarpus J. G. C. Lehmann Pl. Preiss. 2: 274 (1848)[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
| Acanthocarpus preissii Lehm.[4] | |||
| Homonimy | |||
| Acanthocarpus Stimpson, 1870 (rodzaj krabów)[5] | |||
| |||
| |||
Acanthocarpus Lehm. – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Obejmuje siedem gatunków występujących endemicznie w zachodniej Australii[3]. Rośliny te zasiedlają formacje stepowe z Triodia na glebach piaszczystych, piaszczysto-gliniastych i wapiennych, niskie wrzosowiska, formacje zaroślowe na nadbrzeżnych wydmach, na glebach piaskowcowych lub piaszczystych, a także brzegi cieków wodnych, rosną w zaroślach i lasach, na glebach piaszczystych lub piaszczysto-gliniastych[6].
Nazwa naukowa rodzaju pochodzi od greckich słów άκανθα (akantha – cierń, kolec) i καρπός (karpos – owoc[6].
Morfologia i biologia
Wieloletnie, kłączowe rośliny zielne o wysokości do 1 metra, tworzące kępy[6]. Liście naprzemianległe, siedzące, równowąskie, tworzące u nasady pochwy liściowe zachodzące na siebie i okalające łodygę[6]. Oś główna łodygi prosta, u starszych roślin z krótkimi, bocznymi odgałęzieniami lub rozwidlona[6]. Kwiaty obupłciowe, małe, zebrane w zredukowaną wierzchotkę, wsparte przysadkami (u Acanthocarpus verticillatus w grono z 1–3 okółkami kwiatów)[6]. Kwiatostany wyrastające na końcach bocznych odgałęzień łodygi lub kątowo w jej górnym odcinku[6]. Listki okwiatu krótko zrośnięte, niemal równej wielkości, trwałe[6], różowe lub białe z brązowymi lub fioletowymi żyłkami[7]. Nitki pręcików osadzone na listkach okwiatu; pylniki podługowate, osadzone grzbietowo, skierowane do wewnątrz, pękające przez podłużne szczeliny[7]. Zalążnia mała, jajowata[7], trójkomorowa z pojedynczym zalążkiem w każdej komorze[6]. Szyjka słupka nitkowata[7], długości pręcików, zakończona drobnym, prostym znamieniem[6]. Owocami są trójwrębne, kulistawe torebki, pokryte szorstkimi wyrostkami, brodawkowate, rzadko nagie, zawierające od 1 do 3 kulistawych do elipsoidalnych, złotobrązowych nasion[7].
Liczba chromosomów 2n wynosi 16 lub 32[6][7].
Systematyka
- Pozycja systematyczna
- Rodzaj z plemienia Lomandreae podrodziny Lomandroideae w obrębie rodziny szparagowatych Asparagaceae[8][2].
- Wykaz gatunków[3]
- Acanthocarpus canaliculatus A.S.George
- Acanthocarpus humilis A.S.George
- Acanthocarpus parviflorus A.S.George
- Acanthocarpus preissii Lehm.
- Acanthocarpus robustus A.S.George
- Acanthocarpus rupestris A.S.George
- Acanthocarpus verticillatus A.S.George
Przypisy
- ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-05] (ang.).
- ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-09-08] (ang.).
- ↑ a b c Plants of the World Online. The Royal Botanic Gardens, Kew, 2019. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).
- ↑ Farr E. R., Zijlstra G. (ed.): Index Nominum Genericorum (Plantarum). Smithsonian Institution, 1996–. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).
- ↑ Brands, S.J. (ed.): The Taxonomicon. 1989–. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k Alexander S. George (red.): Flora of Australia. T. 46: Iridaceae to Dioscoreaceae. Canberra: Australian Government Publishing Service, 1986, s. 92-98. ISBN 0-644-04356-3.
- ↑ a b c d e f J.G. Conran: Acanthocarpusceae. W: Klaus Kubitzki: The Families and Genera of Vascular Plants. T. 3: Flowering Plants. Monocotyledons: Lilianae (except Orchidaceae). Berlin Heidelberg: Springer-Verlag, 1998, s. 361. DOI: 10.1007/978-3-662-03533-7. ISBN 978-3-662-03533-7. (ang.).
- ↑ USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. 2020. Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy). National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. [dostęp 2021-10-18]. (ang.).
