Żelowice
wieś | |||
Pałac w XIX w. | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Województwo | |||
Powiat | |||
Gmina | Kondratowice | ||
Wysokość | 220-254 m n.p.m. | ||
Liczba ludności (III 2011) | 223[2] | ||
Strefa numeracyjna | 71 | ||
Kod pocztowy | 57-150[3] | ||
Tablice rejestracyjne | DST | ||
SIMC | 0875945 | ||
Położenie na mapie gminy Kondratowice | |||
Położenie na mapie Polski | |||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego | |||
Położenie na mapie powiatu strzelińskiego | |||
50°43′33″N 16°54′28″E/50,725833 16,907778[1] | |||
|
Żelowice (niem. Silbitz) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie strzelińskim, w gminie Kondratowice, w obrębie Wzgórz Niemczańskich, na północnym krańcu Wzgórz Dobrzenieckich. Wieś posiada układ przestrzenny zbliżony do wielodrożnicy.
Podział administracyjny
W latach 1946–1975 miejscowość administracyjnie należała do tzw. dużego województwa wrocławskiego, a w latach 1975–1998 do tzw. małego województwa wrocławskiego.
Kamieniołomy
Obok wsi nieczynny od kilkunastu lat kamieniołom bazaltu, istniejący już w roku 1840.
Historia
Wieś wzmiankowano po raz pierwszy w roku 1369 jako Selewicz. Od 1726 r. wieś nosiła nazwę Silbitz. W roku 1765 miejscowość zamieszkiwana była przez 12 zagrodników, 2 chałupników, 5 rzemieślników oraz 5 wolnych ludzi. Z końca XVIII w. pochodzi pierwsza informacja o znajdującym się tu folwarku oraz młynie wodnym. W 1. połowie XIX w. we wsi żyło około 250 osób, zamieszkujących ponad 25 domów. Znajdowały się tutaj browar, gorzelnia, wiatrak oraz szkoła ewangelicka. W roku 1871 wieś miała 253 mieszkańców. W roku 1945, po włączeniu do Polski, wieś otrzymała nazwę Ziołowice. Obecna obowiązuje od roku 1947.
Zabytki
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest[4]:
- zespół pałacowy:
- pałac, z 1604 r., XVIII w., przebudowany w drugiej połowie XIX w. przez hr. dra Rudolfa von Stillfried-Rattonitza, następnie w XX w.
- kaplica grobowa nad krawędzią kamieniołomu bazaltu na Maślanej Górze, obecnie kościół filialny pw. Podwyższenia Krzyża Św., neogotycki z lat 1860-1865 (lub 1860-1867), zapewne wg projektu arch. Karla Lüdeckego, z wmurowanymi w ściany ponad 20 renesansowymi płytami nagrobnymi z lat 1583-1618 oraz 3 detalami kamieniarskimi z początku XIV wieku (najstarszy z roku 1304). Wewnątrz 20 tablic epitafijnych wyróżniających się kolorową polichromią. Około roku 1880 od południa dobudowano dwukondygnacyjną szkołę kościelną (obecnie pełniącą funkcję plebanii), połączoną ze świątynią parterowym łącznikiem, a w roku 1975 bezstylowy przedsionek. Elewacja frontowa posiada rzeźbę anioła z kartuszami herbowymi i zwieńczona jest trójkątnym szczytem schodkowym.
- park krajobrazowy o pow. 11 ha, z pierwszej połowy XVIII w., zmieniony drugiej połowie XIX w. (w drzewostanie m.in. takie gatunki, jak lipa drobnolistna, jesion wyniosły (drzewo o obwodzie 3,9 m), buk pospolity)
- folwark, z drugiej połowy XIX w.:
- oficyna
- obora
- warsztat rzemieślniczy
- Kościół
- Osobny artykuł: Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego w Żelowicach.
Szlaki turystyczne
Jordanów Śląski – Glinica – Janówek – Sokolniki – Łagiewniki – Przystronie – Jasinek – Niemcza – Stasin – Starzec – Strachów – Żelowice
droga Szklary-Samborowice – Jagielno – Przeworno – Gromnik – Biały Kościół – Kazanów – Nieszkowice – Czerwieniec – Kowalskie – Żelowice – Błotnica – Piotrkówek – Ostra Góra – Niemcza – Gilów – Piława Dolna – Góra Parkowa – Bielawa – Kalenica – Nowa Ruda – Tłumaczów – Radków – Pasterka – Karłów – Skalne Grzyby – Batorów – Duszniki-Zdrój – Szczytna – Zamek Leśna – Polanica-Zdrój – Bystrzyca Kłodzka – Igliczna – Międzygórze – Przełęcz Puchacza[5]
Przypisy
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 163682
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1645 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 145. [dostęp 2012-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
Bibliografia
- Krzysztof Kołodziejczyk "Galeria przodków w Żelowicach", Sudety nr 1 (154)/2014, lipiec-sierpień 2014.
Linki zewnętrzne
- Galeria zdjęć
- p
- d
- e
- Siedziba gminy: Kondratowice
Wsie |
|
---|---|
Osady |
|
Kolonia |
|