Ślepuszonka
Ellobius | |||
G. Fischer, 1814[1] | |||
Ślepuszonka północna (Ellobius talpinus) | |||
Systematyka | |||
Domena | eukarionty | ||
---|---|---|---|
Królestwo | zwierzęta | ||
Typ | strunowce | ||
Podtyp | kręgowce | ||
Nadgromada | żuchwowce | ||
Gromada | ssaki | ||
Infragromada | |||
Rząd | gryzonie | ||
Podrząd | Supramyomorpha | ||
Infrarząd | myszokształtne | ||
Nadrodzina | myszowe | ||
Rodzina | chomikowate | ||
Podrodzina | karczowniki | ||
Plemię | Ellobiusini | ||
Rodzaj | ślepuszonka | ||
Typ nomenklatoryczny | |||
Mus talpinus Pallas, 1770 | |||
Synonimy | |||
| |||
Gatunki | |||
| |||
| |||
|
Ślepuszonka[5] (Ellobius) – rodzaj ssaków z podrodziny karczowników (Arvicolinae) w obrębie rodziny chomikowatych (Cricetidae).
Zasięg występowania
Obecny zasięg występowania gatunków z rodzaju Ellobius od Ukrainy do Chińskiej Republiki Ludowej[6][7][8] jest znacznie mniejszy od historycznego, który w końcu plejstocenu obejmował także tereny Afryki Północnej i współczesnego Izraela[8].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) 84–132 mm, długość ogona 8–21 mm; masa ciała 24–63,8 g[7][9].
Systematyka
Rodzaj zdefiniował w 1814 roku niemiecki przyrodnik Johann Fischer von Waldheim w trzeciej części książki swojego autorstwa poświęconej zoologii[1]. Fischer wymienił cztery gatunki – Ellobius Zocor G. Fischer, 1814 (= Mus aspalax Pallas, 1776), Mus hudsonius Pallas, 1779, Mus talpinus Pallas, 1770 i Mus capensis Pallas, 1779 – z których gatunkiem typowym jest ślepuszonka północna (E. talpinus).
Etymologia
- Ellobius: gr. ελλοβιον ellobion ‘kolczyk’[10].
- Chthonergus (Chtonoërgus): gr. χθων khthōn, χθονος khthonos ‘ziemia, grunt’; εργω ergō ‘pracować’[11]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mas murium Pallas, 1770 (= Mus talpinus Pallas, 1770).
- Lemmomys: rodzaj Lemmus Link, 1795 (leming); gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’[12]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Mus talpinus Pallas, 1770.
Podział systematyczny
Zaliczane do tego rodzaju (w randze podrodzaju Afganomys) taksony fuscocapillus i lutescens[6] zostały przeniesione do rodzaju Bramus[13][14]. Tutaj lista występujących współcześnie gatunków za Mammal Diversity Database[13][5]:
Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[5] | Podgatunki[7][6][9] | Rozmieszczenie geograficzne[7][6][9] | Podstawowe wymiary[7][9][b] | Status IUCN[15] |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ellobius talpinus | (Pallas, 1770) | ślepuszonka północna | 4 podgatunki | Ukraina i południowa część europejskiej Rosji na wschód do południowo-zachodniej Syberii i północnego Kazachstanu, na południe do północno-zachodniego Uzbekistanu, Turkmenistanu Kirgistanu (Góry Ałajskie) i północno-wschodniego Iranu | DC: 8,4–13,2 cm DO: 0,8–2,1 cm MC: 24–64 g | LC | |
Ellobius tancrei | Blasius, 1884 | ślepuszonka stepowa | 6 podgatunków | Azja Środkowa na wschód do Rosji (Tuwa), Mongolia i północna Chińska Republika Ludowa (na południe do Gansu i Shaanxi); prawdopodobnie Afganistan | DC: 9,6–12,5 cm DO: 1–1,5 cm MC: 38–60 g | LC |
Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski.
Opisano również gatunki wymarłe:
- Ellobius kujalnikensis Topachevsky, 1965[16] (Rosja; pliocen)
- Ellobius melitopoliensis Topachevsky, 1973[17] (Ukraina; plejstocen)
- Ellobius tschernojaricus Aleksandrova, 1976[18] (Rosja; plejstocen)
- Ellobius tsharynensis Tyutkova, 1989[19] (Kazachstan; pliocen)
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b J. Fischer von Waldheim: Zoognosia tabulis synopticis illustrata: in usum praelectionum Academiae imperialis medico-chirugicae mosquensis edita. Wyd. 3. Cz. 3. Mosquae: Typis Nicolai S. Vsevolozsky, 1814, s. 72. (ang.).
- ↑ A. von Nordmann: Chthonergus Nordm.. W: A. Demidov: Voyage dans la Russie méridionale et la Crimée: par la Hongrie, la Valachie et le Moldavie. T. 3. Paris: E. Bourdin, 1840, s. 37. (fr.).
- ↑ A. Keyserling & J.H. Blasius: Die wirbelthiere Europa’s. Braunschweig: F. Vieweg und sohn, 1840, s. vii, 12, 32. (niem.).
- ↑ R.P. Lesson: Nouveau Tableau du Règne Animal: Mammifères. Paris: Arthus Bertrand, 1842, s. 123. (fr.).
- ↑ a b c Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 236. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 352. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b c d e U. Pardiñas, P. Myers, L. León-Paniagua, N.O. Garza, J. Cook, B. Kryštufek, R. Haslauer, R. Bradley, G. Shenbrot & J. Patton. Opisy gatunków Cricetidae: U. Pardiñas, D. Ruelas, J. Brito, L. Bradley, R. Bradley, N.O. Garza, B. Kryštufek, J. Cook, E.C. Soto, J. Salazar-Bravo, G. Shenbrot, E. Chiquito, A. Percequillo, J. Prado, R. Haslauer, J. Patton & L. León-Paniagua: Family Cricetidae (True Hamsters, Voles, Lemmings and New World Rats and Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 314. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Ellobius. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-23].
- ↑ a b c d Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 226. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 256.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 189.
- ↑ Palmer 1904 ↓, s. 367.
- ↑ a b N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2024-08-28]. (ang.).
- ↑ B. Kryštufek & G. Shenbrot: Voles and Lemmings (Arvicolinae) of the Palaearctic Region. Maribor: University of Maribor Press, 2022, s. 1–449. ISBN 978-961-286-613-6. (ang.).
- ↑ Taxonomy: Ellobius – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2024-08-28]. (ang.).
- ↑ В.A. Топачевский: Насекомоядные и грызуны Ногайской позднеплиоценовой фауны. Киев: Наукова Думка, 1965, s. 97. (ros.).
- ↑ В.А. Топачевский: Грызуны Таманского фаунистического комплекса Крыма. Киев: Наукова Думка, 1973, s. 84. (ros.).
- ↑ Л.П. Александрова. Грызуны антропогена европейской части СССР. „Труды Геологического Института Академия Наук СССР”. 291, s. 41, 1976. (ros.).
- ↑ Л.А. Тютькова. Новый вид слепушонки (Rodentia) из позднего плиоцена юго-восточного Казахстана. „Палеонтологический Журнал”. 2, s. 124, 1989. (ang.).
Bibliografia
- T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).