Willem Roukens

Getekend portret van Roukens naar het werk van een anoniem schilder

Willem Roukens (Nijmegen, circa 1633[1] — aldaar, 8 augustus 1705) was een Nijmeegse burgemeester in het begin van de 18e eeuw.

Biografie

Roukens had rechten gestudeerd. Hij behoorde tot Nijmeegse elite die tijdens het stadhouderschap van Willem III de gang van zaken binnen het Nijmeegse stadsbestuur bepaalde. Deze groep regenten werd aangeduid met de Oude Plooi. Na de dood van Willem III ontstond er een machtsvacuüm in de stad. Een groep regenten die tot dusver niet aan bod was gekomen zag de kans schoon om bestuurlijk schoon schip te maken. Zij — de Nieuwe Plooi genoemd — zetten de oude bestuurders af en benoemden zich tot de nieuwe bestuurders van de stad. Burgemeester Willem Roukens wist met behulp van het garnizoen de macht te heroveren. Dit bleek een pyrrusoverwinning. In januari 1703 werd het stadhuis door de Nijmeegse bevolking veroverd. Burgemeester Roukens werd — met zijn medestanders — uit de stad verbannen. Roukens legde zich echter niet neer bij deze nederlaag. In augustus 1705 keerde hij met een groep medestanders terug in Nijmegen om het stadhuis te heroveren. Zijn poging faalde. Hij werd gevangengenomen en op 8 augustus 1705 ter dood gebracht. Hij werd onthoofd in Nijmegen.[2]

De onlusten in Nijmegen in 1705
Bronnen
  • Huis van de Nijmeegse geschiedenis: De Plooierijen
  • Geschiedenislokaal024: "De geweldige opschudding te Nijmegen"
  • Rijksmuseum Amsterdam

Noten

  1. ↑ De Rijksdienst voor Kunsthistorische Documentatie noemt als zijn geboortejaar 1655, gebaseerd op de publicatie "Het geslacht Roukens te Nijmegen" door B.F.W. Brucken Fock uit 1891, waarin 1655 als het huwelijksjaar van zijn ouders en als zijn geboortejaar wordt genoemd. Jan Willem Staats Evers noemt in "Nijmegen" (p. 103) eveneens uit 1891 echter het jaar 1634 als geboortejaar van Roukens. Andere negentiende-eeuwse bronnen vermelden dat hij omstreeks 1702 72 jaar oud geweest zou zijn. Een college over hem in 2011 was getiteld "Willem Roukens (1633-1705) Hoe een burgemeester in 1705 letterlijk zijn hoofd verloor". Het Gelders archief vermeldt ten slotte in de toelichting bij zijn portret dat hij circa 1633 is geboren.
  2. ↑ Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie: Portret van Willem Roukens (1655-1705)