Kerk van Tjamsweer

Kerk van Tjamsweer
Kerk van Tjamsweer anno 2011
Kerk van Tjamsweer anno 2011
Plaats Tjamsweer
Coördinaten 53° 19′ NB, 6° 50′ OL
Gebouwd in 1538
Monumentale status Rijksmonument
Monumentnummer  8262
Architectuur
Bouwmateriaal baksteen
Afbeeldingen
Het omgrachte kerkhof
Het omgrachte kerkhof
Portaal  Portaalicoon   Christendom

De kerk van Tjamsweer is een kerk in de Groningse plaats Tjamsweer in de gemeente Eemsdelta. Zij werd in 1538 gebouwd als vervanger van een eerdere kerk op deze plaats, die in 1536/1537 in brand gestoken werd.[1]

Beschrijving

De kerk van Tjamsweer is een laatgotische kerk, die in 1538 werd gebouwd, op last van Unico Ripperda, op de fundamenten van zijn verwoeste voorganger. In 1598 en in 1631 vonden er herstelwerkzaamheden plaats. De eveneens in 1538 gebouwde toren stortte in 1748 in en werd in 1776 vervangen door een nieuwe toren. Een gedenksteen in de kerk herinnert aan de nieuwbouw van 1538 en een gedenksteen in de toren aan de herbouw in 1776. De torenklok uit 1678 werd tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers weggehaald, maar kwam na die oorlog, weliswaar beschadigd, weer terug en werd opnieuw gegoten met als nieuwe tekst[2]: Tot Gods eer, roep ik Tjamsweer.

Het protestantse interieur van de kerk dankt zijn karakter aan de verbouwing van 1864. De inrichting van de kerk in die periode werd sterk bepaald door de antikatholieke aprilbeweging van 1853. Ook de herenbanken stammen uit 1864, maar de opzetstukken met de wapens van de families Alberda en Ripperda stammen uit de 18e eeuw. Het kerkorgel is gemaakt door de orgelbouwer Petrus van Oeckelen en in 1880, twee jaar na zijn dood, voltooid door zijn zoons Cornelis A. en Antonius van Oeckelen.

Op het kerkhof bij de kerk bevindt zich de in 1883 gebouwde grafkelder van de familie Alberda van Ekenstein. Zowel de kerk als de grafkelder zijn erkend als rijksmonument.

Langs de kerk loopt het Ds. Syperdapad, genoemd naar Egbert Syperda die hier van 1894 tot 1934 predikant was.

  • De kerk gezien vanaf de koorzijde
    De kerk gezien vanaf de koorzijde
  • Van Oeckelen-orgel uit 1880
    Van Oeckelen-orgel uit 1880
  • Gedenksteen herbouw van de kerk
    Gedenksteen herbouw van de kerk
  • Gedenksteen herbouw van de toren
    Gedenksteen herbouw van de toren
  • Grafkelder Alberda van Ekenstein
    Grafkelder Alberda van Ekenstein
Bronnen
  • Karstkarel, Peter Alle middeleeuwse kerken: Van Harlingen tot Wilhelmshaven (2007) Leeuwarden/Groningen, Uitgeverij Noordboek, ISBN 978 9033005589
  • Stenvert, Ronald (et al.) Monumenten in Nederland - Groningen (1998) uitg. Waanders, Zwolle 't Zandt (gemeente Loppersum)
  • Plas, Harm en Wim Religieus erfgoed in Groningen: Oude kerken in de Ommelanden (2008) uitgeverij Profiel, Bedum. ISBN 978 90 5294 411 1
  • Kroesen, J. en Regnerus Steensma (red.) De Groninger Cultuurschat: kerken van 1000 tot 1800, uitg. Koninklijke Van Gorcum/Philip Elchers, Assen/Groningen, 2008 ISBN 978 90 232 4482 0

Noot

  1. ↑ Karstkarel en Kroesen noemen 1537 en Plas 1536 als jaar van verwoesting van de kerk. Volgens de Geschiedenis van Groningen werden de Gelderse troepen onder leiding van Meindert van Ham, die de kerk in brand staken, al in september 1536 rond Appingedam verdreven (bron: Geschiedenis van Groningen, deel II, 2008:48)
  2. ↑ Plas 2008:354