Xirio

Xirioa^[1] edo tortxa da zeremonia erlijiosoetan pizten den argizarizko kandela, Euskal Herriko kontestuan eliza katolikoari lotutako tenplu eta zeremonietan erabilia .

Jatorria

Ez da beharrezkoa paganoen edo juduen usadioetara jotzea eliza kristauetan kandelen jatorria aurkitzeko. Apokalipsian kristau-batzarrak irudikatu zituen San Joanek eta haietan urrezko kandelak eta argimutilak aipatzen ditu. Kanon apostolikoetan, elizan sutan diren lanparak aipatzen dira.

Jazarpenen garaian lehen kristauak gauez eta lurpeko zenbait lekutan elkartzen zirenez, misterio santuak ospatzeko kandelak eta aizkorak erabiltzera behartuta zeuden. Haien beharra ere bazuten elizak eraikitzeko baimena eman orduko, argi gutxi jasotzen zuten moduan eraikita egon zirenez. Iluntasunak oroimen eta errespetu handiagoa piztu ohi zuen.

Motak

Mota edo funtzio desberdinetako xirioak erabiltzen dira elizetan:

Bataioko xirioak
Prozesioetakoak
Pazkozko xirioak
Ezko-argi edo hilobietan jartzekoak.
Tiniebletako kandelak.

Erreferentziak

↑ «OEH - Bilaketa - Xirio» www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2023-01-18).

Kanpo estekak

Artikulu hau, osorik edo zatiren batean, gaztelaniazko Wikipediako «Cirio (vela)» artikulutik itzuli da; zehazki, 2022-04-28ko bertsio honetatik. Izan ere, artikulu horretan aritu diren wikilariek GFDL edo CC-BY-SA 3.0 lizentziekin argitaratu dute beren lana.