Arqueopterodactiloïdeus

Infotaula d'ésser viuArqueopterodactiloïdeus
Archaeopterodactyloidea Modifica el valor a Wikidata

Fòssil d'un espècie tipus de Pterodactylus antiquus, un arqueopterodactiloïd
Període
Juràssic superior - Cretaci inferior
152 Ma-105 Ma
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
K
Pg
N
Estat de conservació
Fòssil
Taxonomia
Super-regneHolozoa
RegneAnimalia
FílumChordata
ClasseReptilia
OrdrePterosauria
SuperfamíliaArchaeopterodactyloidea Modifica el valor a Wikidata
Kellner, 1996
Subgrups
  • Pterodactylus
  • † Germanodactylidae
  • † Euctenochasmatia
  • † Eupterodactyloidea?

L'arqueopterodactiloïdeus (Archaeopterodactyloidea) (del grec; ἀρχαῖος (árkhaios), «antic» + Pterodactyloidea ; «pterodactiloïde antic») és un clade extint de pterosaures pterodactiloïdes que van viure des de mitjans del Juràssic superior fins a finals del Cretaci inferior (des del Kimmeridgià fins a l'Albià) on es troba actualment Àfrica, Àsia i Europa.[1] Aquest clade va ser denominat per Alexander Wilhelm Armin Kellner el 1996 com el grup que conté Germanodactylus, Pterodactylus, Ctenochasmatidae i Gallodactylidae. El 2003, Kellner va definir al clade com un tàxon basat en nodes consistent en l'últim ancestre comú de Pterodactylus, Ctenochasma i Gallodactylus i tots els seus descendents. Encara que les anàlisis filogenètics en què es va basar l'anàlisi de David Unwin de 2003 no van trobar un Archaeopterodactyloidea monofilètic, les anàlisis en què es va basar Kellner i Brian Andres (2008, 2010 i 2018 en premsa) han recuperat un Archaeopterodactyloidea monofilètic a la base dels Pterodactyloidea.[2]

Classificació

A continuació, es mostra un cladograma que mostra els resultats d'una anàlisi filogenètica presentada per Longrich, Martill, i Andres, 2018:[3]

Pterodactyloidea

Kryptodrakon


Lophocratia

Eupterodactyloidea


Archaeopterodactyloidea


Germanodactylus cristatus



Germanodactylus rhamphastinus



Euctenochasmatia

Pterodactylus antiquus



Gallodactylidae

Cycnorhamphus suevicus



Normannognathus wellnhoferi




Ctenochasmatoidea







El 2017, Steven Vidovic i David Martill van recuperar un conjunt significativament diferent de relacions per als pterodactiloides primerencs en la seva pròpia anàlisi, com es mostra a continuació:[4]

Pterodactyloidea

Eosipterus yangi


Archaeopterodactyloidea

Pterodactylus antiquus


Lophocratia

Eupterodactyloidea


Euctenochasmatia

Diopecephalus kochi


Ctenochasmatoidea

Aurorazhdarchia



Ctenochasmatidae







Referències

  1. Butler, Richard J.; Brusatte, Stephen L.; Benson, Roger B. J. «How do geological sampling biases affect studies of morphological evolution in deep time? A case study of the Pterosauria (Reptilia: Archosauria)» (en anglès). Evolution, 66(1), 2012, pàg. 147–162. DOI: 10.1111/j.1558-5646.2011.01415.x. PMID: 22220871.
  2. Andres, Brian Blake. Systematics of the Pterosauria (en anglès). Yale University, 2010, p. 366 [Consulta: 22 desembre 2019].  A preview that shows the cladogram without clade names
  3. Longrich, N.R.; Martill, D.M.; Andres, B. «Late Maastrichtian pterosaurs from North Africa and mass extinction of Pterosauria at the Cretaceous-Paleogene boundary.» (en anglès). PLoS Biology, 16(3), 2018, pàg. e2001663. DOI: 10.1371/journal.pbio.2001663.
  4. Vidovic, S.U.; Martill, D.M. «The taxonomy and phylogeny of Diopecephalus kochi (Wagner, 1837) and "Germanodactylus rhamphastinus" (Wagner, 1851)» (en anglès). Geological Society, London, Special Publications, 455, 2017, pàg. 125–147. DOI: 10.1144/SP455.12.
  • Vegeu aquesta plantilla
Avemetatarsalia
    • vegeu Avemetatarsalia
Pterosauromorpha
    • vegeu avall ↓
  • Maehary
  • Scleromochlus
Lagerpetidae
  • Daohugoupterus
Preondactylia
Caviramidae?
  • Carniadactylus?
  • Caviramus
  • Raeticodactylus?
Austriadraconidae
Eudimorphodontoidea
Raeticodactylidae
  • Caviramus?
  • Pachagnathus
  • Raeticodactylus
  • Yelaphomte
Eudimorphodontidae
  • Arcticodactylus?
Eudimorphodontinae
Zambellisauria?
  • Herbstosaurus
Dimorphodontidae
Campylognathoididae
  • Bergamodactylus
  • Campylognathoides
Rhamphorhynchidae
  • Dolicorhamphus?
  • Klobiodon
  • Parapsicephalus?
  • Scaphognathinae?
Rhamphorhynchinae
  • Bellubrunnus
  • Cacibupteryx
  • Dorygnathus
  • Harpactognathus
  • Nesodactylus
  • Orientognathus
  • Qinglongopterus
Rhamphorhynchae
Angustinaripterini
  • Angustinaripterus
  • Dearc
  • Harpactognathus?
  • Qinglongopterus?
  • Sericipterus
Rhamphorhynchini
Digibrevisauria?
Scaphognathidae?
Pterodactylomorpha
    • vegeu avall ↓
Campylognathoides liasicus

Scaphognathus crassirostris

Dorygnathus banthensis
  • Archaeoistiodactylus
  • Normannognathus
  • Anurognathidae?
Darwinoptera
  • Pterorhynchus
Wukongopteridae
  • Kunpengopterus
Wukongopterinae
  • Archaeoistiodactylus?
  • Cuspicephalus
  • Darwinopterus
  • Douzhanopterus?
  • Wukongopterus
  • Changchengopterus?
  • Douzhanopterus
Anurognathidae
  • Mesadactylus
Anurognathinae
  • Anurognathus
  • Dendrorhynchoides?
  • Jeholopterus?
  • Luopterus
  • Vesperopterylus
Batrachognathinae
Pterodactyloidea
  • Dermodactylus
  • Eurolimnornis
  • Herbstosaurus?
  • Kryptodrakon
  • Ningchengopterus
  • Pangupterus
  • Samrukia?
  • Wenupteryx
Lophocratia
    • vegeu avall ↓
Jeholopterus ninchengensis Kryptodrakon progenitor
  • Prejanopterus
Germanodactylidae
Euctenochasmatia
Ctenochasmatoidea
Gallodactylidae
  • Aurorazhdarcho?
  • Cycnorhamphus
  • Normannognathus?
  • Moganopterinae?
Aurorazhdarchia
  • Aerodactylus
  • Gallodactylidae?
Aurorazhdarchidae
  • Ardeadactylus?
  • Aurorazhdarcho
  • Huanhepterus?
Ctenochasmatidae
  • Ardeadactylus?
  • Balaenognathus
  • Cathayopterus
  • Elanodactylus
  • Forfexopterus
  • Gladocephaloideus
  • Kepodactylus
  • Liaodactylus
  • Otogopterus
  • Pterofiltrus
Moganopterinae?
  • Feilongus
  • Moganopterus
Gnathosaurinae
  • Gnathosaurus
  • Huanhepterus?
  • Plataleorhynchus
  • Tacuadactylus
Ctenochasmatinae
Pterodaustrini
Eupterodactyloidea
  • Altmuehlopterus?
Ornithocheiroidea
    • vegeu avall ↓
Pterodactylus antiquus Plataleorhynchus streptorophorodon
  • Piksi?
Tapejaroidea
Dsungaripteridae
  • Banguela?
  • Lonchognathosaurus?
  • Noripterus
  • Ordosipterus
  • Puntanipterus?
  • Tendaguripterus?
Dsungaripterinae
  • Argentinadraco
  • Keresdrakon?
  • Leptostomia?
  • Montanazhdarcho
  • Ornithostoma
Tapejaromorpha
Tapejaridae
  • Afrotapejara
Thalassodrominae?
  • Aerotitan?
  • Alanqa?
  • Argentinadraco?
  • Banguela?
  • Javelinadactylus?
  • Kariridraco
  • Lacusovagus?
  • Leptostomia?
  • Thalassodromeus
  • Tupuxuara
  • Xericeps?
Caupedactylia?
  • Aymberedactylus
  • Caupedactylus
Eutapejaria
Sinopterinae
  • Afrotapejara?
  • Bakonydraco?
  • Eopteranodon?
  • Huaxiadraco
  • Huaxiapterus?
  • Sinopterus
  • Wightia
Tapejarinae
  • Aymberedactylus?
  • Caupedactylus?
  • Keresdrakon?
  • Lacusovagus?
  • Vectidraco
Tapejarini
  • Bakonydraco?
  • Caiuajara
  • Europejara
  • Tapejara
  • Tupandactylus
Alanqidae?
  • Alanqa
  • Argentinadraco?
  • Keresdrakon?
  • Leptostomia?
  • Montanazhdarcho?
  • Xericeps?
Neopterodactyloidea
Chaoyangopteridae
  • Apatorhamphus?
  • Argentinadraco?
  • Eoazhdarcho?
  • Lacusovagus
  • Microtuban?
  • Xericeps?
Chaoyangopterinae
  • Chaoyangopterus
  • Jidapterus
  • Shenzhoupterus
Azhdarchiformes
Azhdarchidae
  • Alanqa?
  • Bogolubovia
  • Navajodactylus?
  • Palaeocursornis
  • Tethydraco?
  • Volgadraco?
Azhdarchinae
  • Aerotitan?
  • Albadraco
  • Azhdarcho
  • Mistralazhdarcho
Quetzalcoatlinae
Pteranodontoidea
    • vegeu avall ↓
Bakonydraco galaczi

Tupandactylus imperator

Quetzalcoatlus
  • Santanadactylus
Pteranodontia
Pteranodontidae
  • Bogolubovia?
  • Dawndraco
  • Ornithostoma?
  • Pteranodon
  • Tethydraco?
  • Volgadraco?
Nyctosauromorpha
  • Alamodactylus
  • Cretornis?
Aponyctosauria
  • Alcione
  • Epapatelo
  • Simurghia
Nyctosauridae
  • Aussiedraco
  • Serradraco
  • Unwindia
Lonchodectidae
  • Hongshanopterus?
  • Ikrandraco?
  • Lonchodectes
  • Lonchodraco?
  • Targaryendraco?
  • Draigwenia?
Lonchodraconidae
  • Ikrandraco
  • Lonchodraco
Istiodactyliformes
Mimodactylidae
  • Haopterus
  • Linlongopterus
  • Mimodactylus
Istiodactylidae
  • Lingyuanopterus
  • Longchengpterus
  • Luchibang
  • Nurhachius
Istiodactylinae
Ornithocheiriformes
Boreopteridae
  • Boreopterus
  • Zhenyuanopterus
Ornithocheiridae
  • Araripesaurus
  • Arthurdactylus
  • Camposipterus?
  • Caulkicephalus?
  • Cimoliopterus?
  • Tropeognathus?
Ornithocheirinae
  • Aetodactylus?
  • Camposipterus?
  • Coloborhynchus?
  • Draigwenia?
  • Ferrodraco?
  • Guidraco?
  • Ludodactylus?
  • Mythunga?
  • Ornithocheirus
  • Siroccopteryx?
  • Uktenadactylus?
Targaryendraconia?
Cimoliopteridae
  • Aetodactylus
  • Camposipterus?
  • Cimoliopterus
Targaryendraconidae
  • Aussiedraco?
  • Barbosania?
  • Targaryendraco
Hamipteridae?
  • Hamipterus
  • Iberodactylus
Anhangueridae
Tropeognathinae?
  • Amblydectes?
  • Ferrodraco?
  • Mythunga?
  • Siroccopteryx?
  • Thapunngaka
  • Tropeognathus
Coloborhynchinae?
Anhanguerinae
  • Anhanguera
  • Caulkicephalus?
  • Cearadactylus?
  • Guidraco
  • Liaoningopterus
  • Ludodactylus
  • Maaradactylus
Pteranodon longiceps

Nyctosaurus gracilis

Ludodactylus sibbicki
Vegeu també: Cronologia de la investigació del pterosaure • Filogènesi dels pterosaures • Llista de gèneres de pterosaures
Bases de dades taxonòmiques
FW